فندق یکی از محصولات باغی مهم است که به دلیل مصرف گسترده آن در صنایع غذایی، به ویژه در تولید شیرینیها و تنقلات، توجه زیادی به کشت آن میشود. در میان ارقام مختلف فندق، نهال فندق سردسیری به دلیل مقاومت بالای آن در برابر سرما، باردهی خوب و کیفیت بالای میوه، برای کاشت در مناطق سردسیر گزینهای بسیار مناسب محسوب میشود. در این مقاله به بررسی ویژگیهای این نوع نهال، شرایط کاشت، روشهای نگهداری و نحوه بهرهبرداری از آن خواهیم پرداخت.
نهال فندق سردسیری، از ارقام مقاوم به سرما است که قادر به رشد و تولید محصول در مناطق با شرایط آب و هوایی سرد و زمستانهای شدید میباشد. این درختان به طور ویژه برای مناطق سردسیر و معتدل با زمستانهای طولانی و سرمای شدید مناسب هستند. نهال فندق سردسیری علاوه بر مقاومت بالا در برابر سرما، از عملکرد بسیار خوبی برخوردار است و برای افرادی که قصد دارند در این مناطق کشت فندق انجام دهند، یک گزینه اقتصادی و پرسود به حساب میآید.
نهال فندق سردسیری به گونهای طراحی شده است که میتواند سرمای شدید را تحمل کند و حتی در زمستانهای سخت بدون آسیب جدی به درختان، رشد و باردهی داشته باشد. این درختان به طور معمول ارتفاعی بین ۳ تا ۵ متر دارند و رشد آنها بهصورت نیمهقائم و پراکنده است. از آنجا که فندقهای سردسیری قادر به باردهی در سالهای ابتدایی هستند، کشاورزان میتوانند از سال دوم یا سوم پس از کاشت به باردهی اقتصادی برسند.
میوه فندق سردسیری معمولاً درشت، با پوسته نازک و مغزی خوشمزه و روغنی است. این فندقها طعمی شیرین و دلپذیر دارند و بهعنوان یکی از مغزهای پرطرفدار در صنایع غذایی و شیرینیسازی استفاده میشوند. بهطور کلی، این نوع فندق درصد مغز نسبتاً بالایی دارد و از نظر اقتصادی بسیار سودآور است.
یکی از ویژگیهای بارز نهال فندق سردسیری، مقاومت به سرما است. این نهالها به طور خاص برای مناطق سردسیر و معتدل طراحی شدهاند. در این مناطق، زمستانهای سرد و طولانی میتوانند درختان فندق را با مشکل مواجه کنند، اما نهال فندق سردسیری قادر به تحمل سرمای تا -۳۰ درجه سانتیگراد است. به همین دلیل، این نهالها برای مناطقی با زمستانهای شدید که دیگر انواع فندق قادر به رشد و باردهی نیستند، مناسب هستند.
نهال فندق سردسیری به خاکهای سبک و حاصلخیز نیاز دارد. این نوع خاکها معمولاً دارای بافت لومی یا لومیشنی هستند و قابلیت زهکشی خوبی دارند تا آب اضافی از ریشهها خارج شود و از پوسیدگی ریشه جلوگیری شود. pH خاک نیز باید در محدوده ۶ تا ۷.۵ قرار داشته باشد تا رشد و باردهی درخت بهینه باشد.
نهال فندق سردسیری برای رشد به نور کامل خورشید نیاز دارد. این درختان باید حداقل ۶ تا ۸ ساعت نور مستقیم خورشید در روز دریافت کنند تا به رشد مطلوب برسند. در مورد آبیاری، این نهالها نسبت به خشکی مقاوم هستند، اما برای تولید باردهی بالا نیاز به آبیاری منظم دارند. آبیاری باید بهگونهای انجام شود که ریشهها خشک نشوند، اما در عین حال، از آبیاری زیاد که موجب پوسیدگی ریشهها شود، باید پرهیز کرد.
بهترین زمان برای کاشت نهال فندق سردسیری پاییز است، زیرا در این زمان نهالها بهخوبی با خاک سازگار میشوند و قبل از شروع زمستان، ریشهدار میشوند. در مناطقی با زمستانهای خیلی سرد، کاشت در اواخر زمستان نیز مناسب است.
فاصله کاشت نهالها به نوع باغ و تراکم کاشت بستگی دارد. برای کاشت در باغهای متراکم، فاصله بین نهالها باید حدود ۳ متر و فاصله بین ردیفها باید ۴ متر باشد. در باغهای سنتی، فاصله نهالها میتواند بیشتر باشد، بهطوریکه فاصله بین نهالها ۴ متر و فاصله بین ردیفها ۵ متر باشد.
برای کاشت نهال فندق سردسیری، ابتدا باید گودالهایی به عمق ۵۰ تا ۷۰ سانتیمتر حفر کرد. این گودالها باید به اندازهای باشند که ریشهها بهخوبی در خاک قرار گیرند. سپس، باید خاک اطراف ریشهها را با کود دامی پوسیده و خاک سبک مخلوط کرده و بهدقت اطراف ریشهها را پر کرد. پس از کاشت، آبیاری اولیه باید انجام شود تا ریشهها به خاک بچسبند و درخت استقرار پیدا کند.
نهال فندق سردسیری به آبیاری منظم نیاز دارد، اما آبیاری باید متعادل باشد. آبیاری باید بهگونهای باشد که ریشهها خشک نشوند و از غرقاب شدن آنها جلوگیری شود. همچنین، کوددهی برای رشد بهتر درختان ضروری است. در اوایل بهار، برای تشویق رشد رویشی، میتوان از کود نیتروژن استفاده کرد. در تابستان، برای افزایش کیفیت میوه، استفاده از کودهای فسفر و پتاسیم توصیه میشود.
هرس نهال فندق سردسیری باید بهطور منظم انجام شود تا درخت به شکل مناسب رشد کند و شاخههای بارده بیشتری تولید نماید. هرس درختان فندق باید بهگونهای باشد که به جوانهها و شاخههای بارده کمک کند و شاخههای خشک و بیمار حذف شوند. این کار بهویژه در سالهای ابتدایی رشد درختان فندق بسیار اهمیت دارد.
درختان فندق سردسیری نیاز به محافظت در برابر سرما دارند. در مناطق سرد، میتوان از مالچپاشی برای حفظ رطوبت خاک و جلوگیری از یخزدگی ریشهها استفاده کرد. همچنین، درختان فندق ممکن است به آفات و بیماریهایی مانند شته، سوسک فندق و قارچها مبتلا شوند. برای کنترل این مشکلات، میتوان از روشهای ارگانیک یا شیمیایی مناسب استفاده کرد.
زمان برداشت فندق سردسیری بستگی به شرایط آب و هوایی و سن درختان دارد، اما معمولاً این درختان در اواخر تابستان تا اوایل پاییز شروع به باردهی میکنند. میوههای فندق زمانی که پوست آنها شروع به ترکیدن میکنند، آماده برداشت هستند.
پس از برداشت، فندقها باید بهخوبی خشک شوند. خشک کردن میوهها میتواند در فضای باز در سایه یا با استفاده از دستگاههای خشککن انجام شود. پس از خشک شدن، فندقها آماده بستهبندی و فروش یا مصرف در صنایع غذایی هستند.
نهال فندق سردسیری با ویژگیهای خاص خود مانند مقاومت بالا در برابر سرما، باردهی عالی و کیفیت بالای میوه، گزینهای مناسب برای کشت در مناطق سردسیر است. با رعایت اصول کاشت، نگهداری و بهرهبرداری از این درختان، کشاورزان میتوانند به سودآوری قابل توجهی در زمینه تولید فندق دست یابند.